Nu meer en meer bedrijven cloud services in gebruik nemen, lopen we tegen nieuwe problemen aan. Hoe kunnen we bijvoorbeeld tot een integratie van al die separate cloud-diensten komen? Het integreren (met elkaar laten samenwerken), aggregeren (samenvoegen van gegevens) en arbitreren (onderzoeken welke applicaties met elkaar kúnnen samenwerken) van cloud-oplossingen is een vak apart en niet altijd even eenvoudig. Belangenorganisatie EuroCloud Nederland schreef er een whitepaper over.
Cloud services brokerages volgens Gartner
Cloud-oplossingen schieten als paddenstoelen uit de grond. Soms zeer handig en nuttig, maar in andere gevallen zijn ze ook iets minder van kwaliteit. Al valt dat niet altijd aan de hand van de omschrijving, het bijbehorende YouTube-filmpje of de proefperiode te beoordelen. Daarnaast komen er ook meer leveranciers die hun oplossingen plotsklaps als ‘cloud’ aanbieden, terwijl ze dat lang niet altijd zijn. Om een cloud-propositie neer te kunnen zetten, dienen de oplossingen in ieder geval te voldoen aan een aantal basisvoorwaarden. Niet iedere IT- of business manager weet dat en niet iedere leverancier is zich daarvan bewust. Daarnaast is het met al die uiteenlopende oplossingen steeds lastiger om tot datanormalisatie te komen, waarbij data op één plaats wordt opgeslagen en gebruikt kan worden door meerdere kleine cloud-oplossingen.
Cloud-makelaar
Het integreren (met elkaar samen laten werken), aggregeren (samenvoegen van gegevens) en arbitreren (onderzoeken welke applicaties met elkaar kúnnen samenwerken) van cloud-oplossingen is een vak apart en niet altijd even eenvoudig. De leverancier van een softwareoplossing zal zich voornamelijk druk maken over het leveren, installeren en onderhouden van de eigen applicatie, terwijl de klant gebruik wil maken van die applicatie en van de data die men daarin genereert. Stel je nu voor dat er vijf cloud-applicaties zijn die, op enig moment, gebruik maken van dezelfde data of gebruik maken van elkaars sterke elementen. Dan is het tijd voor de cloud-makelaar ofwel de cloud broker.
EuroCloud Nederland heeft het voortouw genomen met het identificeren van deze ontwikkelingen. Het heeft een aantal marktpartijen benaderd om in een rondetafelsessie mee te praten over dit onderwerp. We constateerden in die discussie dat de materie dermate complex is dat een tweede sessie nodig was om tot de beoogde whitepaper*) te komen. Die whitepaper dient in ieder geval bloot te leggen wat op dit moment de marktproblemen rond cloud-implementaties zijn, wat de verwachtingen van afnemers zijn en hoe leveranciers hiermee omgaan. Een saillante constatering hierbij is dat Gartner de afgelopen twee jaar tijd zijn visie op de Cloud Services Brokerages (CSB) markt heeft bijgesteld. Men houdt nu meer rekening met de system integrators en de distributiemarkt.
Gartner
De algemene definitie die Gartner hanteert voor de cloud service broker is (zie afbeelding hieronder)
Cloud services brokerages are entities that sit between public cloud services that are typically commodity in nature and the ultimate end consumer. They typically takes these services and turn them into something that is more suitable for use by the business (Quote by David Mitchell Smith, VP & Gartner Fellow).
Volgens Gartner zijn er drie typen cloud services brokerages (definitie 2009):
➤ Service Intermediation
In dit model is de cloudmakelaar actief betrokken bij het verbeteren van bepaalde elementen van de geleverde services en levert deze ook actief een bijdrage aan de waardevermeerdering voor de eindgebruikers en voor de leveranciers van de cloudoplossingen. Dit kan bestaan uit het managen van toegang tot cloudapplicaties, het voorzien in cloud-managementrapportages of Identity Management.
➤ Service Aggregation
Deze Cloud Services Broker integreert meerdere services in één nieuwe oplossing dan wel beperkt het aantal services om de complexiteit te beheersen. Hierbij moet vooral gedacht worden aan data-integratie waarbij data slechts eenmaal hoeven te worden opgeslagen en vervolgens tussen de applicaties uitgewisseld. Ook zorgt deze makelaar ervoor dat data veilig tussen meerdere providers getransporteerd kunnen worden. Deze makelaar is met name thuis in het gebied van ‘Big Data’ en is vooral technisch georiënteerd.
➤ Service Arbitrage
In dit laatste model wordt met name naar Service Aggregation gekeken met als verschil dat hier de services niet vooraf vast staan. De Cloud Makelaar krijgt van de klant de opdracht om services met elkaar te vergelijken en de juiste te adviseren om die te koppelen. Deze makelaar zal goed op de hoogte moeten zijn van de cloudoplossingen die in de diverse markt verticals worden aangeboden en hij dient dan ook inhoudelijk op de hoogte te zijn van de services.
Maar er is meer:
➤ Integration Brokerage
Een vierde CSB wordt op diverse fora genoemd. Deze vierde categorie wordt door Gartner IB (Integration Brokerage) genoemd en deze vertoont nauwe verwantschap met de Service Aggregation Broker.
➤ Service Integration
In dit model is de Cloud Services Broker degene die voor de organisaties de betrouwbaarheid van de data onderhoudt die een veelheid van on-demand Business-to-Business-applicaties gebruiken en van de silo’s die zij hiermee creëren.
In 2011 heeft Gartner de typen brokerages geherdefinieerd en vergeleken met traditionele ICT-organisaties. Hierdoor is het volgende indeling ontstaan waarin gesproken wordt van Aggregation Brokerage, Integration Brokerage en Customization Brokerage. Inmiddels geeft Gartner aan dat de Cloud Services Brokerages-markt wordt gedomineerd door drie primaire rollen: de Distributeur, de Independant Software Vendor (ISV) en de System Integrator.
Licentieovereenkomsten
Bij cloud service brokerage spelen ook vaak licentieovereenkomsten een nadrukkelijke rol. Met een veelheid aan applicaties die door verschillende aanbieders aangeboden worden, neemt ook het aantal licentieovereenkomsten toe. Deze overeenkomsten hoeven niet altijd met elkaar overeen te stemmen. Sterker nog, als voor een specifieke applicatie licenties uit verschillende landen worden afgenomen, kan het zijn dat zelfs die overeenkomsten met elkaar conflicteren. Het is de vraag wie dit binnen de afnemende organisaties gaat beheren. Bij het gebruik van meerdere applicaties ontstaat al snel een onoverzichtelijke brij van overeenkomsten. Gedegen juridische kennis is zeker aan te bevelen om duidelijkheid te scheppen.
Een belangrijke conclusie van de rondetafeldeelnemers is dat het wenselijk is dat de brij van licentieovereenkomsten vereenvoudigd wordt. Dit is één van de elementen die het geaggregeerde aanbod juist onhelder maakt en waarbij regievoering ontbreekt. Daarnaast zijn er (nog) geen normen vastgelegd over de kwaliteit van integraties. De klant weet het vaak niet en krijgt doorgaans maar één optie voorgelegd. Het advies is dan ook om door middel van zogeheten scorekaarten de cloud readiness van organisaties en de integratiecapaciteit van cloud-oplossingen te bepalen. Daarnaast is het wenselijk om een vereniging op te richten die zich specifiek richt op de kwaliteit, kennis en kunde van cloud services brokers. Ook zou dit platform kunnen voorzien in adviezen aan eindgebruikersorganisaties om aan de aandachtspunten binnen die organisaties de juiste mensen en/of oplossingen en voorwaarden te koppelen.
Los van het inschakelen van cloud-makelaars heeft recent onderzoek van CBS uitgewezen dat drie op de tien bedrijven betaalde cloud-oplossingen gebruiken. Medio 2014 gebruikte 28 procent van de bedrijven ICT-diensten via internet (‘cloud-diensten’). Het gaat hier om betaalde diensten zoals software, rekenkracht en opslagcapaciteit die beschikbaar komen via het internet en die niet aanwezig zijn op servers of computers in eigen beheer.
Vooral grote bedrijven gebruiken cloud-diensten. Ongeveer de helft van de bedrijven waar ten minste 250 personen werken, gebruikt de cloud. Het gebruik van de cloud neemt af met de bedrijfsomvang. Bij bedrijven met tien tot vijftig werknemers is het aandeel ongeveer een kwart. In de bedrijfstak ‘Informatie en Communicatie’ zijn cloud-diensten het meest in trek. Deze branche omvat onder andere de telecombedrijven en IT-dienstverleners. Van deze firma’s gebruikt een groot deel de cloud. In de bouw, de industrie, de transportsector en de horeca maken veel minder bedrijven gebruik van cloud-diensten. In deze bedrijfstakken betaalt ongeveer een vijfde van de bedrijven voor dienstverlening vanuit de cloud.
Vertrouwen vergroten
Deze cijfers van het CBS suggereren dat er nog steeds weinig vertrouwen is in het gebruik van clouddiensten. CBS heeft ook dit gegeven onderzocht en geconcludeerd dat beveiligingsrisico’s en onvoldoende kennis snellere toepassing tegengaan. De Europese Commissie heeft geconstateerd dat drie elementen een belangrijke rol spelen om het vertrouwen als e het gebruik van cloud-diensten willen vergroten:
- Er is een oerwoud van standaarden ontstaan. Hier zal veel meer eenheid moeten worden aangebracht. Inclusief de regels omtrent privacy. Momenteel is ENISA bezig om het landschap van bestaande certificeringen in kaart te brengen, waarbij men tevens vaststelt waar deze certificeringen zich in het spectrum bevinden.
- Eenduidige bouwblokken voor contractuele Terms & Conditions. Men zoekt naar manieren om eenduidige contracten te krijgen die opgebouwd zijn uit bouwblokken. Leveranciers kunnen dan hun oplossingen toetsen aan de verschillende beschikbare blokken en deze in hun voorwaarden opnemen.
- Het opstellen van een ‘Code of Conduct’. Hierin wordt beschreven aan welke gedragsregels leveranciers zich dienen te houden. Het zal niemand verbazen dat deze Code of Conduct hoofdzakelijk over privacy gaat.
Grote behoefte
Juist vanwege het CBS-onderzoek en de conclusies van de Europese Commissie kan geconcludeerd worden dat er een grote behoefte is aan cloud-makelaars. Deze cloud brokers zullen niet alleen consultant dienen te zijn, maar moeten ook in staat zijn om partijen bij elkaar te brengen die toegevoegde waarde leveren – aan elkaar en aan de uiteindelijke klant. Zoals al eerder aangegeven, is de cloud services broker een entiteit die meerdere disciplines moet beheersen die mogelijk niet door slechts één partij in te vullen zijn.
Het was natuurlijk erg mooi geweest als EuroCloud Nederland met twee rondetafelsessies de volledige complexiteit van cloud services brokerage had kunnen identificeren en oplossen. Dat is helaas niet het geval. De materie is dermate complex dat er nog geen generieke verdienmodellen in dit domein bestaan en dat de aansprakelijkheid van de ketenregisseur – zeg maar de persoon of organisatie die de regie voert over de geïntegreerde en geaggregeerde cloud-oplossingen – nog nergens formeel is vastgelegd.
*) De whitepaper ‘Cloud Services Brokerages – Ketensturing in de Cloud’ is te downloaden van de website van EuroCloud Nederland
Met dank aan Maurice van der Woude, vice-voorzitter van EuroCloud Nederland
